Gubitak kose može biti simptom koji ukazuje na različita medicinska stanja. Dok su neki uzroci prolazni i reverzibilni, kao što su nedostatak gvožđa ili hormonske promene, drugi mogu biti znak ozbiljnijih zdravstvenih stanja. 

Poremećaji štitne žlezde, kao što su hipotireoza ili hipertireoza, su česti endokrinološki uzroci gubitka kose. Oni direktno utiču na regulaciju hormona, koji su ključni za održavanje normalnog rasta kose.

Pored toga, autoimuna stanja poput lupusa mogu dovesti do gubitka kose. Takođe, neki lekovi i medicinski tretmani, poput hemioterapije, poznati su po tome da uzrokuju gubitak kose kao nuspojavu. Sagledavanje medicinskog stanja koje dovodi do gubitka kose ključno je za pronalaženje efikasnog tretmana i povratak na zdrav životni stil.

Poremećaji štitne žlezde

Izvor fotografije

Poremećaji štitne žlezde, uključujući hipotireozu i hipertireozu, mogu imati značajan uticaj na kosu. Kada štitna žlezda proizvodi premalo hormona (hipotireoza), to može dovesti do gubitka kose. Kosa takođe može postati krhkija i suva.

S druge strane, prekomerna produkcija tiroidnih hormona (hipertireoza) može uzrokovati tanjenje kose. U oba slučaja, neravnoteža hormona koji su ključni za rast kose utiče na folikule dlake.

Dijagnostikovanje

Za dijagnostikovanje poremećaja štitne žlezde, endokrinolozi mogu preporučiti analizu krvi da bi se izmerili nivoi tiroidnih hormona, kao što su TSH, T3 i T4.

Lečenje

Lečenje se obično sastoji od terapije zamene hormona ili terapije koja suzbija produkciju hormona. Pravilnim lečenjem, gubitak kose često se može umanjiti ili preokrenuti.

Važno je napomenuti da se pri pojavi simptoma povezanih sa štitnom žlezdom treba obratiti lekaru radi odgovarajuće dijagnostike i lečenja. Rano otkrivanje i tertiranje ovog stanja ključni su lečenje gubitka kosa uzrokovanog nepravilnim radom štitne žlezde.

Anemija zbog nedostatka gvožđa

Anemija zbog nedostatka gvožđa, poznata kao sideropenična anemija, jeste stanje u kojem telo ne poseduje dovoljno gvožđa da proizvede hemoglobin, koji je ključan za transport kiseonika u crvenim krvnim zrncima. 

Nedostatak gvožđa može dovesti do smanjenja broja crvenih krvnih zrnaca, odnosno anemije, što utiče na različite funkcije organizma, uključujući i zdravlje kose. Folikuli kose zahtevaju adekvatan dotok kiseonika, hranljivih materija i minerala, uključujući i gvožđe, što je neophodno za rast i obnovu kose.

Osim opadanja kose, kada se telo bori sa nedostatkom gvožđa, možete se susresti sa raznim simptomima, kao što su:

• Umor i slabost
• Bleda koža
• Krhki nokti

Dijagnostika anemije zbog nedostatka gvožđa obično uključuje:

• Kompletnu krvnu sliku
• Merenje nivoa feritina
• Merenje nivoa serumskog gvožđa.

Lećenje obično podrazumeva ishranu bogatu gvožđem ili suplemente gvožđa kako bi se povećala njegova koncentracija u telu. Važna je i pravilna dijagnostika kako bi se isključili drugi mogući uzroci anemije. 

Redovno konzumiranje namirnica kao što su crveno meso, mahunarke i zeleno lisnato povrćem može pomoći u prevenciji ovog stanja.

Lupus

Lupus je hronično autoimuno stanje koje može uticati na različite delove tela, uključujući kosu. Kod pacijenata sa lupusom, imuni sistem greškom napada zdrave ćelije, što može dovesti do gubitka kose.

Simptomi gubitka kose kod lupusa uključuju:

• Ravnomerni gubitak kose: Može biti rezultat opšteg slabljenja tela.
• Kružno opadnje kose: Nastaju ogoljena područja na skalpu.
• Leptir osip: Osip u obliku leptira na licu može se proširiti na skalp.

Faktori koji mogu pojačati simptome lupusa i gubitak kose uključuju izlaganje suncu i određene lekove. Pacijenti mogu doživeti pojačano ispadanje kose tokom perioda kada je stanje pojačano.

Tretmani i prevencija

Lekovi propisani za lupus, poput kortikosteroida, mogu pomoći u smanjenju upale i umanjiti simptome. U izvesnim slučajevima, lečenje može podrazumevati promene u načinu života, kao što su izbegavanje sunčeve svetlosti i zdrava ishrana.

Hormonske promene

Hormonske promene igraju značajnu ulogu u regulaciji rasta kose i mogu biti uzrok njenog gubitka. Na primer, tokom trudnoće i menopauze, promene u hormonskom bilansu mogu dovesti do povećanog opadanja kose.

• Trudnoća: Povećanje nivoa hormona može rezultirati gustom kosom, ali nakon porođaja dolazi do naglog pada hormona, što može izazvati gubitak kose.
• Menopauza: Smanjenje estrogena i progesterona može uzrokovati stanjivanje i gubitak kose, kao i povećanje hormona androgena koji može da dovede do alopecije.

Takođe, osim poremećaja rada štitne žlezede koji smo već pomenuli, sindrom policističnih jajnika može znatno uticati na kvalitet i gustinu kose. Ovaj sindrom često dovodi do neravnoteže hormona, koja može izazvati gubitak kose.

Hormonski disbalans može biti i rezultat drugih faktora, kao što su:

• Stres: Poznat kao jedan od uzročnika hormonske neravnoteže, hronični stres može dovesti do telogenog efuvijuma, gde kosa prelazi u stanje mirovanja i na kraju pojačano opada.
• Lekovi i tretmani: Određeni lekovi i medicinski tretmani mogu uticati na hormonalnu ravnotežu u telu, čime indirektno mogu doprineti gubitku kose.

Bitno je imati u vidu da kontrola hormonskih promena zahteva stručnu medicinsku dijagnozu i tretman, jer svaki slučaj zahteva individualni pristup.

Ostali uzroci opadanja kose

Izvor fotografije

Osim gorenavedenih stanja, postoje još neka medicinska stanja koja uzrokuju opadanje kose. Takođe, neki medicinski tretmani mogu izazvati gubitak kose kao nuspojavu. Ovo uglavnom uključuje lekove koji se koriste u hemioterapiji, ali i neke druge vrste lekova i tretmana.

Lichen Planopilaris

Lichen planopilaris je inflamatorno stanje koje dovodi do trajnog gubitka kose zbog oštećenja folikula. Leći se imunosupresivnim lekovima koji mogu dodatno uticati na zdravlje kose.

Sifilis

Sifilis, seksualno prenosiva bolest, u nekim slučajevima može prouzrokovati pojačano opadanje kose. Terapija antibiotikom može preokrenuti ovaj simptom ukoliko se primeni na vreme.

Ožiljna alopecija

Ožiljna alopecija rezultat je ožiljaka na koži glave koji uništavaju folikule. Lekovi koji se koriste za tretman inflamatornih bolesti kože mogu sprečiti dalji razvoj ožiljaka, ali oštećeni folikuli se često ne mogu regenerisati.

Androgenetska alopecija

Androgenetska alopecija je genetski uzrokovano stanje koje javlja kod oba pola, ali više kod muškaraca. Tretman obuhvata upotrebu lekova poput minoksidila i finasterida koji mogu usporiti proces ćelavosti.

Telogeni efluvijum

Telogeni efluvijum je privremeni gubitak kose koji se javlja zbog stresa, drastičnog mršavljenja ili kao nuspojava određenih lekova. Normalan rast kose se obično nastavlja nakon otklanjanja uzročnika stresa ili prekida sa lekovima.

Alopecija areata

Alopecija areata je autoimuno oboljenje koje može da izazove delimičan ili potpun gubitak kose. Lekovi poput kortikosteroida primenjuju se da bi se umanjili simptomi, ali mogu imati nuspojave poput daljeg tanjenja kose.

Infekcije kože glave

Infekcije kože glave, kao što su gljivične infekcije, mogu prouzrokovati gubitak kose. Antifungalni lekovi su ključni za lečenje ali ponekad moraju biti jaki i primenjivani tokom dužeg perioda, što može imati efekte na normalan rast kose.

Gubitak kose uzrokovan

Kao što vidimo, gubitak kose može biti posledica različitih medicinskih stanja. Hipotireoza i hipertireoza, alopecija areata i telogeni efluvijum su samo neka od tih stanja. Međutim, proces je u većini slučajeva reverzibilan. 

Bez obzira na uzrok, gubitak kose može značajno uticati na kvalitet života pojedinca, te je esencijalno pravovremeno se obratiti stručnjaku. Procena i dijagnostika od strane medicinskog osoblja su ključni koraci ka adekvatnom tretmanu i prevenciji daljeg gubitka kose.