Izvor fotografije: Photo by Thought Catalog on Unsplash

U nekim slučajevima, gubitak težine može dovesti do neželjenih efekata, uključujući gubitak kose. Telo je osetljivo na nedostatak hranljivih materija, stres i hormonske promene. Sve to može nastati kao rezultat brzog gubitka težine, restriktivnih dijeta ili hirurške intervencije za mršavljenje.

Ovaj članak objašnjava zašto se neki ljudi suočavaju sa gubitkom kose nakon gubitka težine i razmatra načine lečenja i prevencije ovog problema.

Zašto može doći do gubitka kose nakon gubitka težine?

Gubitak kose tokom mršavljenja najčešće je uzrokovan nedostatkom hranljivih materija, ali i drugim faktorima koje nagli i brzi gubitak težine može imati na vaše telo.

Na primer, nagli gubitak težine i restriktivne dijete povezani su sa stanjem poznatim kao akutni telogeni efluvijum (TE), što je jedan od najčešćih uzroka gubitka kos. Tipično, TE se javlja oko 3 meseca nakon događaja okidača poput brzog gubitka težine.

Gubitak težine i nedostaci hranljivih materija povezani sa restriktivnim dijetama takođe dovode i do drugih tipova gubitka kose. Evo nekih od uzroka gubitka kose povezanih s ishranom i gubitkom težine.

Brze dijete

Kosi treba dovoljno kalorija i hranljivih materija da bi pravilno rasla. Dakle, kada telo ne dobija ono što mu je potrebno, mogu se pojaviti neželjeni efekti poput gubitka kose. Ekstremne dijete mogu dovesti do deficita esencijalnih masnih kiselina, gvozdja, cinka, proteina i ukupnih kalorija, što može dovesti do gubitka kose.

Mnoge studije povezale su gubitak kose s brzim gubitkom težine, manjkom kalorija, nedostatkom hranljivih materija i psihološkim stresom. Sve su to česte pojave kod ljudi koji praktikuju ekstremne dijete.

Na primer, studija iz 2015. godine ispitala je 180 žena sa difuznim gubitkom kose. Studija je pokazala da su najčešći uzroci gubitka kose bili nedostatak gvožđa i psihološki stres. U osam slučajeva uzrok su bile ekstremne dijete.

Dijete sa niskim unosom proteina

Amino kiseline, osnovni elementi proteina, su ključne za rast kose. To je zato što su amino kiseline neophodne za proizvodnju keratina, glavnog strukturnog proteina kose. Dakle, ako praktikujete dijetu za mršavljenje s niskim kaloričnim unosom koja ne sadrži dovoljno proteina, možda ćete se suociti sa gubitkom kose.

Kada vaše potrebe za proteinima nisu zadovoljene, vaše telo prioritizuje važne funkcije koje zavise od proteina kao što su oporavak tkiva, probava, pH i regulacija ravnoteže vode, i produkcija hormona. Pošto rast kose nije esencijalan za vaš opstanak, može se pojaviti gubitak kose. Osim toga, deficiti određenih amino kiselina, kao što su histidin, leucin, valin i cistein, su česti kod ljudi s gubitkom kose.

U studiji na 100 ljudi s gubitkom kose, istraživači su primetili deficite histidina i leucina kod velikog procenta učesnika i nekoliko vrsta alopecije, uključujući androgenu alopeciju i TE. Studija je takođe otkrila da su deficiti valina i cisteina bili česti.

Hirurške intervencije za mršavljenje

Hirurške intervencije za mršavljenje su povezane s brzim gubitkom težine i često uzrokuju deficite proteina, vitamina i/ili minerala,. To takođe može izazvati gubitak kose. Na primer, studija iz 2018. godine koja je obuhvatila 50 ljudi koji su imali gastrektomiju (hirurški zahvat koji uklanja veliki deo želuca) uočila je gubitak kose.

Pored smanjenja kapaciteta želuca, neke vrste ovih operacija omogućavaju hrani da zaobiđe deo creva, što dovodi do loše apsorpcije nutrijenata i povećava rizik od nutritivnog deficita.

Restriktivne dijete

Baš kao i brze dijete, restriktivne dijete koje isključuju čitave grupe namirnica mogu izazvati gubitak kose kao rezultat nedostatka nutrijenata ili stresa. Nedostaci gvožđa, cinka, proteina, selena i esencijalnih masnih kiselina povezani su s gubitkom kose.

Pokazano je da dijete s vrlo malo kalorija takođe izazivaju gubitak kose. I na kraju, prekomerni stres, koji se ponekad javlja uz restriktivnu dijetu, takođe je povezan s gubitkom kose.

Da li je gubitak kose opasan?

Sam gubitak kose nije opasan, ali uzroci gubitka kose nakon mršavljenja mogu biti. Na primer, nedostaci nutrijenata i ekstremno ograničavanje kalorija mogu dovesti do ozbiljnih zdravstvenih posledica poput anemije zbog nedostatka gvožđa, gubitka mišića i još mnogo toga.

Pored potencijalnog uzrokovanja gubitka kose, anemija zbog nedostatka gvožđa može dovesti do oštećenja funkcije mozga, neplodnosti, srčanih oboljenja, depresije i izmenjene funkcije imunog sistema.

Ograničavanje kalorija i proteina takođe može izazvati opasne nuspojave, uključujući smanjenu mišićnu funkciju, srčane probleme, intestinalne probleme, smanjenu imunsku funkciju i povećani rizik od depresije.

Ostali medicinski problemi, kao što su autoimune bolesti, takođe mogu izazvati gubitak kose. Zato je važno razgovarati s lekarom ako primetite gubitak kose, jer možda nije povezan s mršavljenjem.

Kako sprečiti gubitak kose prilikom mršavljenja?

Izvor fotografije: Photo by Anna Pelzer on Unsplash

Kao što smo već pomenuli, gubitak kose usled mršavljenja može biti izazvan nedostatkom nutrijenata ili brzim mršavljenjem. Zato je važno da težite zdravom i održivom gubitku težine.

Osim što mogu dovesti do gubitka kose, brze i restriktivne dijete mogu štetiti mentalnom zdravlju i povezane su s vraćanjem težine.

Umesto brzevdijete, odaberite uravnoteženu dijetu koja pruža vašem telu nutrijente koji su mu potrebni za optimalno funkcionisanje. Izborom ove dijete štitite svoje fizičko i mentalno zdravlje i smanjujete rizik od nuspojava poput gubitka kose.

Takođe, ako pratite dijetetski režim koji isključuje mnoge namirnice (vegetarijanska ili veganska ishrana), imajte u vidu da ovakva ishrana može biti siromašna nutrijentima povezanim s gubitkom kose poput gvožđa i cinka. U tom slučaju, uključite hranjive namirnice i unesite  nutrijente koji nedostaju vašoj ishrani putem suplemenata kao što su Viviscal proizvodi kako za žene, tako i za muškarce.

Ako se podvrgavate operaciji za mršavljenje, neka vaši nivoi nutrijenata poput cinka, gvožđa i vitamina B12 budu optimalni pre zahvata, a nakon toga uzimajte suplemente prema preporuci vašeg lekara ili nutricioniste. To može pomoći u sprečavanju gubitka kose povezanog s operacijom.

Kako podstaći rast kose?

Ako primećujete gubitak kose, ključno je da identifikujete uzrok pre nego što pokušate da ga lečite. Imajte na umu da gubitak kose može imati mnogo uzroka, ne samo brzo mršavljenje ili nedostatak nutrijenata.

Ukoliko je gubitak kose uzrokovan nedostatkom jednog ili više nutrijenata poput cinka ili gvožđa, nadoknada deficita može zaustaviti gubitak i dovesti do rasta kose.

Sa drudge strane, ako je krivac restriktivna dijeta koja telu ne pruža dovoljno kalorija ili nutrijenata, ključno je odmah prekinuti dijetu i početi sa pravilnom i uravnoteženom ishranom bogatom hranjivim namirnicama.

Ako imate nedostatak nutrijenata, sama hrana možda neće biti dovoljna da obnovi zalihenutrijenata. U ovom slučaju, suplementacija može biti potrebna. Međutim, istraživanja sugerišu da suplementi možda neće pomoći pri gubitku kose ako nemate nedostatak nutrijenata.

U svakom slučaju, lekar može najbolje identifikovati uzrok gubitka kose i pomoći vam da osmislite plan kako biste ponovo podstakli rast kose.

Da li da koristim suplemente?

Izvor fotografije: Photo by Supliful – Supplements On Demand on Unsplash

Iako korišćenje suplemenata može biti primamljivo, prvo bi trebalo da se posavetujete sa svojim lekarom. Razlog za posetu trihologu je što konzumacija određenih dijetetskih suplemenata može zapravo uzrokovati gubitak kose ako već nemate nedostatak.

Još jedno često rešenje koje možda vidite za gubitak kose su suplementi biotina. Međutim, postoji ograničeno istraživanje o koristima biotina za poboljšani rast kose. Suplementi biotina mogu pomoći onima koji imaju proređenu kosu zbog nedostatka biotina, ali ova situacija je relativno retka.

Neki suplementi mogu takođe reagovati sa određenim lekovima. Obavezno razgovarajte sa vašim lekarom pre uzimanja bilo kog suplementa za rast kose.

Gvožđe

Gvožđe pomaže prenos kiseonika za rast i popravku ćelija, uključujući one koje proizvode hemoglobin, koji je ključan za rast kose. Na primer, smanjenje unosa gvožđa može dovesti do anemije zbog nedostatka gvožđa, koja dovodi do ozbiljnih zdravstvenih komplikacija.

Takođe, ozbiljno ograničavanje kalorija može dovesti do neuhranjenosti i problema koje ona izaziva, poput smanjene funkcije mišića, kardiorespiratornih problema, problema sa stomakom, slabljenja imunog sistema, te depresije i anksioznosti.

Ako ste na ograničenoj ishrani, uključite namirnice bogate gvožđem i cinkom kao što su:

• Školjke
• Semenke
• Orasi
• Jaja
• Mlečni proizvodi
• Mahunarke
• Spanać
• Kinoa
• Ćuretina
• Brokoli
• Riba
• Indijski oraščići
• Piletina

Vitamin D

Ovaj vitamin rastvorljiv u mastima ima ključnu ulogu u izgradnji zdravim kostiju, smanjenju upala, zdravom imunološkom sistemu i mnogim drugim funkcijama. Nedostatak vitamina D može dovesti do gubitka kose.

Pregled više studija pokazao je da su nivoi vitamina D niži kod ljudi sa stanjima gubitka kose, uključujući difuzni gubitak kose i medicinsko stanje poznato kao alopecija areata.

Protein

Unos proteina je takođe ključan za zdravu kosu, a nedostatak proteina može dovesti do gubitka kose ili proređivanja. Kada konzumirate izvore proteina, vaš sistem za varenje ga razgrađuje na esencijalne aminokiseline koje zatim stvaraju i obnavljaju tkiva, između ostalog i kosu.

Bez aminokiselina iz adekvatnog unosa proteina, vaše telo i svi njegovi proteini uključujući one koji čine vašu kosu ne bi postojali. Meso sa malo masnoće je dobar izvor proteina, kao i jaja.

Cink

Esencijalni mineral koji telo ne može samo proizvoditi. Cink se može naći u mnogim namirnicama kao što su govedina, svinjetina, piletina, pasulj i orasi.

Neka istraživanja su pokazala da muškarci s muškom ćelavošću imaju nedostatak cinka. Međutim, nema definitivnog dokaza da cink sam može usporiti ili obrnuti mušku ćelavost.

Omega-3 masne kiseline

Ova vrsta masne kiseline, često prisutna u mnogim vrstama ribe, je ključna za nekoliko telesnih funkcija uključujući potencijalno podsticanje rasta kose.

Kosa je ogledalo našeg zdravlja

Gubitak kose tokom ili nakon mršavljenja može biti izazvan nizom faktora, uključujući nedostatak nutrijenata. Međutim, gubitak kose može biti izazvan i osnovnim zdravstvenim problemima. Važno je da sami ne dovodite gubitak kose u definitivnu vezu s mršavljenjem.

Konsultujte se sa kvalifikovanim zdravstvenim radnikom poput trihologa kako biste identifikovali uzrok gubitka kose i nutricioniste kako biste osmislili plan ishrane za podsticanje rasta kose.